Miód pitny – napój bogów i ludzi
Miód pitny sycono już w czasach starożytnych. Podobno delektowali się nim nawet greccy i rzymscy bogowie. W Polsce pijano go najczęściej w czasach średniowiecznych. Polecany był małżonkom tuż po ślubie, stąd nazwa miodowego miesiąca. Co warto o nim jeszcze wiedzieć?
Historia produkcji tego trunku zaczęła się, gdy stwierdzono, że miód łatwo fermentuje – wystarczyło wymieszać go z wodą, wlać do glinianego dzbana i „zapomnieć” na kilka miesięcy. Miód pitny uważany jest zresztą za najstarszy na świecie napój alkoholowy. Gliniane naczynia z jego resztkami odkryte w Chinach mają 9 tysięcy lat!
W przypadku wyrobu miodów pitnych najlepiej korzystać ze sprawdzonej pasieki. Najpopularniejszy to miód lipowy, ale można sięgnąć także po miód wielokwiatowy, akacjowy, nawłociowy i gryczany.
Rodzaje miodów pitnych
W Polsce nasi przodkowie tak polubili miodosytnictwo, że rozwinęli je w sposób iście mistrzowski. Już w XV wieku wprowadzili podział na gatunki miodu pitnego, związany ze stopniem stężenia alkoholu. To znane do dziś półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki. Tak ścisła selekcja nie występowała i nie występuje nigdzie indziej.
W zależności od tego, jakie są proporcje miodu i wody, miody pitne mają różną moc, kolor, smak i – przede wszystkim – wymagają innego czasu leżakowania. Im więcej miodu w napoju, tym dłużej dojrzewa.
Najmocniejsze, zawierające największą ilość alkoholu są półtoraki. Półtoraki i dwójniaki określane są niekiedy mianem miodów królewskich.
Trójniak leżakuje od 1,5 roku do 4 lat, natomiast półtorak od ośmiu do dziesięciu lat. Piątaki i czwórniaki, czyli miody wytrawne, dojrzewają najszybciej i nadają się do spożycia po upływie 6–8 miesięcy.
Biorąc pod uwagę technologię wytwarzania, miody pitne można dzielić również na sycone i niesycone. Miody sycone powstają w wyniku fermentacji brzeczki, która była wcześniej powoli gotowana. Tak przyrządzone trunki są ciemniejsze. Brzeczka miodów niesyconych nie jest gotowana. Szczególnie dotyczy to miodów o intensywnym aromacie i smaku, których szkoda tracić w czasie sycenia.
Następnie brzeczkę szczepi się drożdżami winiarskimi, pod wpływem których cukry z miodu zostają przerobione na alkohol. Gdy miód sfermentuje i się sklaruje, odstawiany jest, by leżakował.
Miód pitny powstający w sposób naturalny bez dodatku drożdży nazywany jest esencją lub nektarem. Najczęściej gotuje się go do momentu, aż odparuje połowa albo 1/3, później przelewa do beczki, gdzie w sposób naturalny fermentuje pod własnym ciężarem.
Miód pitny można wzbogacić
Różne bukiety smakowe miodów uzyskuje się przez doprawianie brzeczki sokami owocowymi lub przyprawami korzennymi. Najczęściej do wyrobu miodów korzenno-ziołowych stosuje się: chmiel, cynamon, goździki, imbir, pieprz, jałowiec, wanilię, płatki róży, migdały, cytrynę i skórkę pomarańczową.
Ze względu na wykorzystane dodatki wyróżnia się również winiaki, dereniaki, poziomczaki i miody makowe.
Najlepszej jakości miód półtorak i dwójniak pija się bez dodatków. Jest nieco zdradliwy i lepiej go nie nadużywać – nie od razu uderza do głowy, za to trudno po nim wstać od stołu, a kac utrzymuje się nawet dwa dni!
Miód pitny – świetne rozwiązanie na zimę!
Trójniaki i czwórniaki doskonale sprawdzą się zwłaszcza zimą. Są pyszne zwłaszcza z dodatkiem korzennych przypraw, cytrusowym skórek, owocowych soków. Możemy je dodawać do pierników, polewać nimi owocowe desery, a także mięso i drób tuż przed końcem pieczenia.
Na zimę proponujemy przepis na miód pitny na gorąco z przyprawami korzennymi i jabłkami.
Potrzebujemy:
- 160 g ml miodu pitnego (trójniaka lub czwórniaka),
- 120 ml soku jabłkowego lub niegazowanej wody mineralnej,
- laska cynamonu,
- 2 gwiazdki anyżu,
- sok z cytryny,
- plasterki jabłka do dekoracji.
Miód pitny wlać do rondelka, dodać sok jabłkowy lub wodę, cynamon i anyż. Podgrzewać na małym ogniu, maksymalnie do 80 °C., nie doprowadzając do wrzenia i często mieszając. Gorący napój zdjąć z ognia, przyprawić sokiem z cytryny. Rozlać do szklanek z żaroodpornego szkła lub kamionkowych kufli. Dodać plasterki jabłka. Gotowe!
Zdjęcia:
- https://pixabay.com/pl/miody-pitne-produkty-pszczele-446707/
- https://foter.com/fff/photo/6252753209/b908b07de1/
- https://unsplash.com/photos/U6dWj2nhPEA