Krzew manuka
Manuka (Leptospermum scoparium) jest gatunkiem krzewów lub niewielkich drzew, typowych dla szaty roślinnej wschodnich wybrzeży wysp Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii. Nazwa rośliny pochodząca z języka Maori (mānuka) używana jest w głównie w Nowej Zelandii. Natomiast w Australii zwyczajowo stosuje się nazwę drzewo herbaciane (ang. tea tree), powstałą za sprawą kapitana Cook’a pijającego napar z jego liści.
Wiecznie zielony krzew manuka mierzy zazwyczaj od 2 do 5 metrów, ale zdarzają się też okazy 15-metrowego drzewa. Choć morfologicznie rośliny mogą różnić się między sobą, posiadają szereg cech wspólnych dla gatunku:
- liście – niewielkie (o długości 7-20 mm i szerokości 2-6 mm) są szorstkie i spiczaście zakończone;
- kwiaty – białe z delikatnymi różowymi przebarwieniami mają pięć płatków i osiągają średnicę 8-15 mm (sporadycznie do 25 mm);
- kora – ma brązowe odcienie i łatwo się łuszczy.
Krzew manuka jest odporny na trudne warunki glebowe i klimatyczne. Może rosnąć zarówno na zboczach gór, w dolinach, na terenach podmokłych i zagrożonych suszą. Manuka zakwita raz do roku, w okresie pory letniej, między listopadem a styczniem, na około 4 tygodnie.
Manuka a kanuka – podobieństwo gatunków
Manuka jest często mylona z drzewem kanuka (łac. Kunzea ericoides). Rośliny łatwo jednak rozróżnić po listowiu i kwiatach. Liście kanuka są gładkie, a kwiaty trzykrotnie drobniejsze. Ponadto kanuka jest drzewem osiągającym wysokość do 30 metrów, a pień i gałęzie charakteryzują się długimi, przypominającymi skórę pasami kory.
Warto wiedzieć
O wyjątkowych właściwościach krzewu manuka wiedziano na długo przed wyprodukowaniem pierwszej baryłki miodu. Pierwsi mieszkańcy Nowej Zelandii – Maorysi, mieli w zwyczaju żuć młode pędy krzewu manuka i pić napój z jego nasion, by leczyć czerwonkę i biegunki. Liście parzone w wodzie pomagały łagodzić dolegliwości przewodu moczowego i gorączkę, natomiast wywar z kory stosowano do łagodzenia zaparć i kolek, uśmierzania obrzęków oczu i skutków oparzeń. Stosowano go także jako środek uspokajający i pomagający w zasypianiu.
Miód manuka ma ciemnobrązową barwę, gęstą, gładką konsystencję oraz charakterystyczny, lekko ziemisty smak przypominający miód wrzosowy.